طلاق در بارداری امکانپذیر است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ شرایط طلاق در زمان بارداری یا طلاق زن حامله چیست و تکلیف فرزند مشترک زن و شوهر پس از جدایی چه می شود؟
طلاق حتی به دلایل درست، واقعه سخت و تلخی در زندگی افراد محسوب می شود و در صورت وجود فرزند یا فرزندان مشترک قطعا طبعات گسترده تری نیز خواهد داشت. به همین جهت معمولا قبل از جدایی باید وضعیت زن از نظر بارداری بررسی شود. در اکثر مواقع جدایی در زمان بارداری یا حاملگی اتفاق نمیفتد اما احتمالاتی نیز وجود دارد که قانون و شرع آن را نادیده نگرفتهاند.
طلاق در زمان بارداری
فارغ از نوع درخواست طلاق (توافقی یا یک طرفه) باید بگوییم که از لحاظ شرعی و قانونی هیچ منعی جهت طلاق در دوران بارداری زن وجود ندارد.
بنابراین اگر زوجه باردار باشد؛ تفاوتی در رای نهایی دادگاه خانواده نخواهد داشت.
حال سوال اینجاست که چرا تست بارداری از جمله مدارک اصلی جهت ثبت طلاق در دفترخانه برای زنان غیر یائسه و باکره است؟
تفاوت اصلی در جدایی هنگام بارداری زن و در مواقع عادی، سرپرستی و هزینه های نگهداری از فرزند، عده و نفقه زن تا زمان پایان وضع حمل است که در ادامه به این موارد اشاره می شود.
شرایط طلاق در زمان بارداری
- عده زن باردار(حامله): به زمانی بعد از طلاق که زن باید برای ازدواج مجدد صبر کند؛ عده گفته می شود. در برخی از انواع طلاق زن و مرد در این دوران هنوز به یکدیگر محرم هستند و مرد می تواند بدون نیاز به عقد مجدد به زن رجوع کند.
یکی از موارد تفاوت طلاق در حالت عادی و بارداری مدت زمان عده است. برای زنان حامله عده تا زمان وضع حمل ادامه خواهد داشت. این مسئله یک قانون کلی به شمار می رود و فرقی نمی کند که مدت زمان طولانی یا کوتاهی از طلاق گذشته باشد.
البته در حالتی که زن از طریق زنا باردار شود؛ عده او همان سه ماه و ده روز خواهد بود. - تعیین نفقه فرزند و زن باردار: اگر زن در هنگام جدایی باردار باشد؛ پرداخت هزینه های مربوط به زایمان و کلیه مخارج کودک حتی با وجود طلاق به عهده پدر است. علاوه بر این مرد باید نفقه زن باردار را نیز پرداخت کند و زن در این زمان نمی تواند با شخص دیگری ازدواج کند.
- سرپرستی کودک: حضانت فرزند و سرپرست فرزندان مشترک از جمله اساسی ترین مواردی است که باید در هنگام جدایی به آن پرداخته شود. زن و مرد می توانند در این خصوص براساس توافقات میان خود عمل کنند و دادگاه نیز برای طلاق در بارداری به این توافقات احترام می گذارد اما در صورت بروز اختلاف دادگاه در این مورد تعیین تکلیف خواهد کرد.
عده طلاق زن باردار
عده زن باردار یا حامله، چه در عقد دائم چه در عقد موقت تا زمان وضع حمل یا زایمان است. به این معنی که حتی اگر مدت زمان کمی از طلاق گذشته باشد، بلافاصله بعد از وضع حمل زن می تواند با شخص دیگری ازدواج کند.
نفقه دوران بارداری
اگر زن باردار باشد؛ پس از طلاق و تا زمان وضع حمل می تواند در خانه شوهر سابق خود بماند. در این دوران مرد باید نفقه زن و نفقه فرزند را پرداخت کند.
آیا به زن حامله ناشزه در طلاق در زمان بارداری نفقه تعلق می گیرد؟
به زنی که از شوهر خود تمکین نمی کند؛ ناشزه گفته می شود. برطبق قوانین و شرع اسلام پرداخت نفقه زن منوط به تمکین است. به همین جهت نیز اکثر مراجع معتقد هستند که به زن ناشزه نفقه تعلق نمی گیرد؛ حال آنکه باردار باشد یا نباشد.
با این تفاسیر به زن باردار ناشزه تنها نفقه فرزند تعلق می گیرد. در واقع مرد موظف است تنها هزینه های مربوط به نگهداری جنین را به او پرداخت کند.
میزان نفقه زن باردار بعد از طلاق
بحث نفقه زن در دوران بارداری با اما و اگر همراه است. برخی از فقها به استناد آیه ششم سوره طلاق زن مطلقه حامله را چه در طلاق رجعی و چه در طلاق بائن مستحق دریافت نفقه می داند و برخی دیگر تنها به نفقه حمل معتقد هستند.
میزان نفقه زن باردار بعد از طلاق طبیعتا به مدت زمانی که از حاملگی می گذرد؛ مرتبط است. مثلا اگر جنین هشت ماهه باشد نفقه زن باردار تنها یک ماه خواهد بود.