از جمله دعاوی پرتکرار در حوزه حقوقی مطالبه وجه است. اینگونه دعاوی به این دلیل مطرح می شوند که مراودات مالی مختلف بدون تنظیم سند رسمی صورت گرفته و صاحب مال بخاطر بروز اختلافات موفق به دریافت حقوق خود نمی شود و ناچار به دادگاه جهت حل و فصل آن مراجعه می کند.زمانی که مطالبه وجه به استناد سند عادی انجام شود؛ در مسیر این پرونده مسائل مختلفی وجود خواهد داشت که عدم آگاهی نسبت به آن موجب شکست در پرونده می شود. به همین جهت نیز بهره مندی از مشاوره یا پیگیری دعاوی از طریق وکیل احتمال موفقیت را افزایش می دهد.
نکات مهم در مورد مطالبه وجه
در همین ابتدا شما باید بدانید که چه موضوعاتی را می توان با عنوان مطالبه وجه در نزد محکمه مطرح کرد. به زبان ساده هرگاه شما به اسنادی همچون رسید عادی، سفته، چک، قراردادهای مالی و غیره از شخصی طلب داشته باشید و طرف مقابل علاوه بر مطالبه شما از واریز وجه خودداری کند؛ دعاوی تحت این عنوان مطرح خواهند شد.
اسناد برای دعاوی مطالبه وجه امکان دارد که رسمی یا عادی باشند.
اسناد رسمی و اسناد عادی
مواردی مانند سند ازدواج ، سند رسمی ملک از جمله اسناد رسمی هستند. مستنداتی مانند چک، سفته، دست نوشته، قراردادهای کاری، فاکتور یا فیش واریزی و فرم های استشهاد از جمله اسناد عادی به شمار می روند. به طور کلی کلیه اشخاصی که اسناد تجاری همانند چک و سفته و یا اسناد عادی دیگر و یا سند رسمی که متضمن دین باشد می توانند برای مطالبه وجه اقدام کند.
اینکه نوع اسناد و مدارک در دست شما رسمی باشد یا عادی در شرایط و روند مطالبه وجه تاثیرگذار خواهد بود.
محکمه صالح جهت رسیدگی
در این مورد میزان مال تعیین کننده خواهد بود. بر همین مبنا دعاوی مربوط به مبالغ تا 20 میلیون تومان در شورای حل اختلاف و بیش از آن در دادگاه حقوقی محل اقامت بدهکار رسیدگی خواهد شد.
همچنین دادگاه محلی که قرارداد تنظیم شده است نیز صالح به رسیدگی میباشد و طلبکار در هر یک از دادگاههای فوق که صلاح بداند میتواند اقامه دعوا نماید.
هزینه دادرسی
میزان هزینه دادرسی مطالبه وجه یا طلب برای اسناد عادی و تا مبلغ 20 میلیون تومان دو نیم درصد از کل مبلغ خواسته خواهد بود. برای مبالغ بیشتراز ۲۰ میلیون تومان تا مبلغ ۲۰ میلیون آن را دو نیم درصد و مبلغ مازاد بر ۲۰ میلیون تومان را سه و نیم درصد هزینه دادرسی تعیین می کننو. در اغلب موارد این هزینه باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت شود.
هزینه دادرسی مرحله تجدیدنظر چهار و نیم درصد میباشد.
شروط لازم جهت طرح دعوای مطالبه وجه
- اولین و مهم ترین شرط در طرح اینگونه دعوای اثبات طلبکاری خواهان است که به استناد اسناد عادی، رسمی یا تجاری و وجود شاهد انجام می شود.
- شرط بعدی این است که باید موعد پرداخت رسیده یا از آن مدت زمانی گذشته باشد. صرف اثبات طلبکاری خواهان مجوزی برای مطالبه طلب نیست.
- استقرار حق مطالبه: با وجود لازم بودن دو شرط قبل، جهت مطالبه طلب باید حق مطالبه همچنان پابرجا باشد. به این معنی که اگر بدهکار قبلا و پیش از موعد بدهی را پرداخت کند و یا اینکه دو طرف در برابر هم بدهکار و طلبکار شوند؛ مطالبه ممکن نیست.
اقسام مطالبه وجه یا طلب
همانگونه که گفته شد این دعاوی می تواند به استناد اسناد عادی یا رسمی صورت بگیرد که در ادامه انواع شرح داده می شود.
چک و سفته
مطالبه طلب از طریق چک و سفته ساده تر از اسناد عادی انجام می شود. برای این منظور به چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت جهت طرح دعوی مطالبه وجه استناد می شود.
در صورت عدم وصول طلب دارنده سفته نیز می تواند واخواست سفته انجام دهد. برای این منظور باید تا ده روز پس از سررسید، برعلیه بدهکار در فرم های بانکی یا قضایی اعتراض تنظیم شود. واخواست سفته بسیار مهم است. به این خاطر که به موجب آن طلبکار می تواند بدون پرداخت خسارت احتمالی حکم توقیف اموال بدهکار را از دادگاه بگیرد. حال آنکه در صورت عدم اقدام به موقع و گذشت این ده روز سفته نوعی سند عادی به شمار می رود.
قرارداد کاری یا مالی
هرگونه قرارداد کاری یا مالی که تعهداتی را برای شخص ایجاد می کند؛ در صورت وجود امضا نوعی سند عادی است که به موجب آن می توان برای مطالبه طلب اقدام کرد. هرگونه قرارداد خرید و فروش یا اجاره یا کاری شامل این گزینه می شود.
فیش واریزی
اگر وجهی را به حساب شخص دیگری واریز کنید؛ صرف ارائه فیش واریزی سند محکمه پسندی جهت اثبات طلبکاری شما از طرف مقابل نمی شود. به این خاطر که براساس ماده 265 قانون مدنی، واریز مبلغ به حساب دیگری نشاندهنده بدهکاری شما است و به سختی می توان اثبات کرد که این مبلغ قرضی بوده است.
بنابراین اگر شما به صرف یک فیش واریزی دعوی مطالبه وجه را ارائه کنید؛ طرف مقابل احتمالا ادعا می کند که شما این مبلغ را بابت بدهی پرداخت کرده اید. در این حالت باید شهود و مدارک دیگری جهت اثبات این خواسته ارائه شود.
فاکتور و دست نوشته
دست نوشته تنها در صورتی یک مدرک قابل استناد است که حتما امضای شخص بدهکار روی آن وجود داشته باشد. در مورد فاکتور نیز امضای خریدار، مهر فروشنده اهمیت دارند.
وجوه دستی
وجوه دستی معمولا بدون قرارداد و تنظیم سند رسمی بین افراد نقل و انتقال می شود. جهت اثبات پرداخت وجه دستی باید دو شاهد برای اثبات این ادعا در دادگاه حضور پیدا کنند.
خسارت دیرکرد در مطالبه وجه
قوانین و مدت زمان تعلق گرفتن خسارت دیرکرد براساس اسناد مختلف متفاوت خواهد بود.
- خسارت دیرکرد چک: در خصوص اسناد رسمی و تجاری همانند چک، خسارت دیرکرد از زمان سررسید چک در نظر گرفته می شود. بنابراین تفاوتی ندارد که چک چه زمانی به دلیل عدم موجودی حساب برگشت بخورد؛ در هر صورت مبنای خسارت تاخیر زمان سررسید چک خواهد بود.
- خسارت دیرکرد سفته: در مورد سفته مبنای خسارت دیرکرد تاریخ واخواست سفته است و در مورد این سند عادی تاریخ سررسید ملاک قرار نمی گیرد. بسیار اهمیت دارد که در زمان مشخص با پرداخت حدود دو درصد از مبلغ سفته برای واخواست سفته اقدام شود. به این خاطر که تنها پس از واخواست امکان دریافت خسارت دیرکرد امکان پذیر است.
- خسارت دیرکرد اسناد عادی: در مورد خسارت تاخیر اسناد عادی باید حتما سررسید پرداخت وجه رسیده باشد. ضمن اینکه اقداماتی همچون ثبت دادخواست و ارسال اظهارنامه در جهت مطالبه وجه صورت بگیرد.
نحوه طرح دادخواست مطالبه وجه
در ابتدا باید دادخواستی برای این منظور تنظیم و به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه شود. هزینه دادرسی باید همانند روند گفته شده پرداخت شود. بعد از ثبت دادخواست در دفاتر دادگاه یا شورای حل اختلاف، وقت رسیدگی برای دادخواست صادر می شود.
در جلسه رسیدگی طرفین باید حضور پیدا کنند و دادگاه اظهارات دو طرف را بررسی می کند و پس از ختم رسیدگی رای صادر خواهد کرد.
در صورتی که مطالبه از طریق اسناد عادی صورت می گیرد و از تاریخ پرداخت طلب گذشته باشد؛ مشاوران دادگر وکیل به شما پیشنهاد می کند که اظهارنامه مطالبه وجه را حتما ارسال کنید. به این خاطر که به موجب آن از روز ارسال اظهارنامه خسارت دیرکرد به شما تعلق خواهد گرفت و در واقع وقت کشی های احتمالی بدهکار به نفع شما تمام خواهد شد.
مدارک مورد نیاز
- ارائه مستنداتی همچون فاکتور، رسید، دست نوشته به ضمیمه مدارک هویتی خواهان مورد نیاز است.
- در صورتی که درخواست تامین خواسته و توقیف اموال را دارید باید خسارت احتمالی را نیز پرداخت کنید.
- در مواردی همچون وجوه دستی معرفی شاهد به دادگاه مورد نیاز است.
- در صورت ارسال اظهارنامه نیز باید این مورد جهت اثبات تعلق خسارت تاخیر به دیگر مدارک ضمیمه شود.