تهیه مسکن مستقل برای زندگی مشترک جزو وظایف و تعهدات زوج است. درواقع مسکن مناسب و در شان زوجه در کنار لوازم منزل، هزینه های خوراک و پوشاک و هزینه های درمانی یکی از ارکان نفقه زن به شمار می رود. به همین جهت اگر مرد به هر دلیلی در این خصوص اقدامی نکند؛ زن می تواند با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده مرد را ملزم به انجام این کار کند. در این نوشته به نکات قانونی و حقوقی مهم در این خصوص پرداخته می شود.
تهیه مسکن مستقل برای زوجه
یکی از نیازهای اساسی زوجین در هنگام آغاز زندگی مشترک، منزل مسکونی است. متاسفانه به دلیل افزایش هزینه های زندگی در این بخش تهیه منزل به یک مسئله بغرنج مبدل شده است. به همین خاطر احتمالا بخش زیادی از افراد جامعه بضاعت تهیه منازل مناسب را نخواهند داشت.
همانطور که تهیه منزل به عهده زوج است؛ زوجه نیز باید حتما در خانه ای که مرد فراهم کرده زندگی کند. امتناع زن از این کار، یکی از مصادیق نشوز یا عدم تمکین است و موجب عدم تعلق نفقه به زن می شود.
در صورتی که براساس قوانین ضمن عقد، حق مسکن به زن داده شده باشد؛ زن می تواند از سکونت در خانه مناسبی که مرد تهیه کرده خودداری کند.
مرد باید در شهر محل سکونت خود برای زوجه خانه تهیه کند. به این خاطر که هدف از تهیه مسکن مستقل، آغاز زندگی مشترک زوجین است نه اینکه خود زوجه به تنهایی در شهر دیگر زندگی کند!
بنابراین مسکن تهیه شده توسط مرد باید در شآن زن، واقع در شهر سکونت زوج و مجهز به وسایل ضروری برای زندگی باشد. در غیر اینصورت زوجه می تواند تا تهیه مسکن مناسب از تمکین خودداری کند.
دادخواست الزام به تهیه مسکن مستقل (علیحده)
زوجه برای تنظیم دادخواست الزام به تهیه مسکن باید با همراه داشتن مدارک سند ازدواج یا کپی برابر اصل آن، شناسنامه و کارت ملی به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود را ثبت کند.
در این مرحله باید هزینه دادرسی نیز پرداخت شود که معادل با دعاوی غیرمالی خواهدبود. پس از ارجاع پرونده به دادگاه خانواده پیامکی با موضوع تعیین وقت رسیدگی و شعبه به خواهان و خوانده ارسال می شود.
در وقت رسیدگی دادگاه به خواسته زن و دفاعیاتی که شوهر دارد را بررسی می کند و درنهایت رای نهایی را صادر خواهدکرد.
لازم به ذکر است که با وجود اختیاری بودن انتخاب وکیل در قوانین ایران، در صورت کمک گرفتن از وکیل پایه یک دادگستری دعوی الزام به تهیه مسکن از مراحل ابتدایی تا اخذ رای به طور کامل توسط وکیل انجام خواهدشد و نیازی به مراجعه حضوری به دادگاه نیست.
منزل پدر مستقل محسوب می شود؟
گاهی پدر زوج منزلی را در ابتدای زندگی در اختیار پسر خود قرار می دهد تا با همسر خود در آن زندگی کند. اگر این خانه به نحوی باشد که بتوان آن را مستقل دانست؛ مشکلی وجود ندارد. در مواردی که منزل مسکونی مستقل نباشد و از این بابت برای زن عسر و حرج ایجاد شود؛ زن می تواند دادخواست الزام به تهیه مسکن مستقل را به دادگاه خانواده ارائه کند.
کارشناسی منزل برای تمکین
همانطور که گفته شد؛ مرد باید مسکن مستقل و مناسب شآن زن تهیه کند تا زندگی مشترک آغاز شود. در غیر اینصورت نمی تواند از زن بخاطر عدم تمکین شکایتی داشته باشد. برای این منظور مرد باید اجاره نامه یا سند رسمی یا مبایعه نامه خانه ای که تهیه کرده را به دادگاه خانواده ارائه کند.
کارشناسی از طرف دادگاه خانواده جهت بازدید محل سکونت ارسال خواهدشد و تصمیم گیری در خصوص اینکه خانه در شآن زن هست یا نه به عهده کارشناس است.
طلاق به دلیل عدم تهیه مسکن
طبق ماده 1129 از قانون مدنی، اگر مرد اقدام به تهیه مسکن مستقل نکند؛ زن می تواند از او طلاق بگیرد. باتوجه به اینکه تهیه منزل مسکونی از اقسام نفقه به حساب می آید؛ با استناد به ماده 1107 نیز زن می تواند به دلیل عدم پرداخت نفقه از شوهر خود شکایت و او را محکوم کند.
اگر دادگاه خانواده رای به الزام به تهیه مسکن بدهد و مرد از آن سرپیچی کند؛ علاوه بر طلاق عواقب دیگری نیز برای او خواهدداشت. به این صورت که زن می تواند با استفاده از درخواست کیفری نفقه و دریافت گواهی عدم امکان تمکین مرد را به حبس محکوم کند.